Abstrakt
DOI: http://doi.org/10.26333/sts.xxviii.16
Punktem wyjścia rozważań jest wyraz tiret, który – zapożyczony z francuskiego – zdobył ostatnio znaczną frekwencję w polszczyźnie. Było go skutkiem wprowadzenia (w r. 2002) „Zasad techniki prawodawczej”: tiret jest jednostką kompozycyjną aktu legislacyjnego (w hierarchii: artykuł, paragraf, litera, tiret). Wszystkie wystąpienia wyrazu tiret w Narodowym Korpusie Języka Polskiego ilustrują to znaczenie, którego nie ma w języku francuskim. Dawniej bywał on używany w znaczeniu przejętym z francuskiego – słowniki języka polskiego notują wyraz tiret jako synonim łącznik (ang. hyphen). W podręcznikach gramatyki francuskiej tiret to myślnik czyli pauza (ang. dash), łącznik zaś – trait d’union. Jednak we francuskiej terminologii typograficznej wyrazu tiret używa się szerzej: na oznaczenie kreski poziomej stosowanej w druku; wyróżnia się tiret court, tiret moyen i tiret long, które odpowiadają w polskim wyrazom: łącznik, półpauza i pauza. Są to terminy techniczne, używane w typografii. W praktyce półpauzy i pauzy rozróżniają specjaliści, tymczasem łączniki (krótkie) i myślniki (dłuższe) są często mylone w piśmie, podobnie zaś są mieszane (używane nieformalnie) odpowiadające im terminy, i to w różnych językach.
Bibliografia
Arct Michał M. 1934. Arcta słownik ortograficzny języka polskiego. Wydanie V. Warszawa: Wyd. M. Arcta.
Bentkowski Feliks. 1830. O znakach przecinkowych w piśmie czyli znakach pisarskich. Warszawa: N. Glücksberg.
CALD. 2005. Cambridge Advanced Learner’s Dictionary. 2nd ed. Cambridge University Press.
Drewniak Stanisław. 1999. "Wydruk komputerowy i co dalej". Poradnik Językowy 7 : 74–79.
Dunaj Bogusław (red.). 1996. Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wilga.
Grevisse Maurice. 1969. Le bon usage. Grammaire française avec des remarques sur la langue française d’aujourd’hui. Neuvième édition revue. Paris: Duculot.
Inny słownik języka polskiego. 2000. Mirosław Bańko (red.). Warszawa: PWN.
Jodłowski Stanisław, Witold Taszycki. 1997. Zasady pisowni polskiej i interpunkcji ze słownikiem ortograficznym. Wyd. XXIII. Wrocław: Ossolineum.
KFC. 2003. Nowy słownik Fundacji Kościuszkowskiej angielsko-polski, polsko-angielski. Jacek Fisiak (red.). New York: Kościuszko Foundation.
Kopaliński Władysław. 2000. Słownik wyrazów obcych. Warszawa: PWN.
Końska Natalia. 2011. Les gallicismes dans le langage juridique polonais. Mémoire de master écrit sous la direction d’Eryk Stachurski. Warszawa: Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego.
Larousse de la langue française. 1979. Paris: Larousse.
Linde Samuel Bogumił. 1807–1814. Słownik języka polskiego. Warszawa: Drukarnia XX. Piiarów.
Olpińska-Mazurek Magdalena, Agnieszka Stępnikowska-Berns. 2001. Nowa ortografia niemiecka. Poradnik ze słowniczkiem. Warszawa: PWN.
OSU. 1997 Ortograficzny słownik ucznia. Z. Saloni, K. Szafran, T. Wróblewska (red.). Wyd. III. Warszawa: PWN.
Piotrowski Tadeusz, Zygmunt Saloni. 2009. Uniwersalny słownik angielsko-polski, polsko-angielski. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Piper Danuta. 2003. "O kłopotach z łącznikiem i myślnikiem". Poradnik Językowy 2 : 65–67.
Pisownia polska; przepisy – słowniczek. 1957. Wydanie XII. Wrocław: Polska Akademia Nauk.
Pisownia polska; przepisy – słowniczek. 1963. Wydanie XIII. Wrocław: Polska Akademia Nauk.
Polański Edward (red.). 1999. Nowy słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji. Wyd. IV. Warszawa: PWN.
Polański Edward (red.). 2003. Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji. Warszawa: PWN.
Robert Paul. 1984. Le petit Robert. Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française. Paris: Le Robert.
SJPDor. 1958–1969. Słownik języka polskiego PAN. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
Słownik języka polskiego [warszawski]. 1900–1927. Jan Karłowicz, Adam A. Kryński, Władysław Niedźwiedzki (red.). Warszawa: Drukarnia E. Lubowskiego.
Słownik języka polskiego [wileński]. 1962. Maurycy Orgelbrand (red.). Wilno: M. Orgelbrand.
Szymczak Mieczysław (red.). 1996. Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji. Wyd. XVII. Warszawa: PWN.
Uniwersalny słownik języka polskiego PWN. 2003. Stanisław Dubisz (red.). Warszawa: PWN.
Wielki słownik języka polskiego. Piotr Żmigrodzki et al. (red.). IJP PAN. Wydanie internetowe: http://www.wsjp.pl/
Witorska Alicja. 2014. "Czym jest tiret?" Język Polski 4 : 303–313.
Wolański Adam. 2008. Edycja tekstów. Warszawa: PWN.
Zgółkowa Halina (red.). 1994–2005. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. Tom 1–50. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
ZTP – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908).