Teoria prawdy Haima Gaifmana. Wątpliwości i zarzuty

Abstrakt

DOI: https://doi.org/10.26333/sts.xxxvi2.07

W artykule omawiam teorię prawdy zaproponowaną przez Haima Gaifmana z perspektywy radzenia sobie z różnymi problematycznymi zdaniami. Zamierzam pokazać, że koncepcja ta narażona jest na poważne zastrzeżenia, tak samo jak związana z nią teoria Saula Kripkego. Gaifman punktem wyjścia swojej teorii czyni łamigłówkę silnego kłamcy. W celu jej rozwiązania postuluje, by wartości logiczne przypisywać nie zdaniom-typom, lecz ich egzemplarzom. Przyjmuje ponadto, że wartość logiczna danego zdania-egzemplarza zależy nie tylko od leksykalnych i strukturalnych własności odpowiadającego mu zdania-typu, ale także od jego umiejscowienia w sieci powiązań zachodzących pomiędzy poszczególnymi zdaniami-egzemplarzami. Dwa egzemplarze tego samego zdania-typu mogą mieć różne wartości logiczne. Przedstawiona teoria jest więc paradygmatem kontekstualnej teorii prawdy. Pojęcie zdania-egzemplarza Gaifman zastępuje ogólniejszym od niego pojęciem znacznika. Wartość logiczna jest przypisywana znacznikowi przez odpowiedni algorytm (tzw. pointer semantics). Artykuł zawiera omówienie zarówno aparatu technicznego teorii Gaifmana, jak i jego wad.

PDF

Bibliografia

Barwise, J., Etchemendy, J. (1987). The Liar. En Essay on Truth and Circularity. New York, Oxford: Oxford University Press.

Chapuis, A. (1993). Circularity, Truth, and the Liar Paradox. Bloomington: Indiana University.

Dummett, M. (1999). Of What Kind of Thing is Truth a Property? W: S. Blackburn, K. Simmons (Red.), Truth (s. 264–281). Oxford: OUP.

Fraassen, B. C. van (1966). Singular Terms, Truth-Value Gaps and Free Logic. Journal of Philosophy, 68(17), 481–495.

Gaifman, H. (1988). Operational Pointer Semantics: Solution to Self-Referential Puzzles I. W: M. Vardi (Red.), Teoretical Aspects of Reasoning About Knowledge (TARK, s. 43–59). Los Angeles: Morgan Kaufmann.

Gaifman, H. (1992). Pointers to Truth. The Journal of Philosophy, 89(5), 223–261.

Gaifman, H. (2000). Pointers to Propositions. W: A. Chapuis, A. Gupta (Red.), Circularity, Definition, and Truth, (s. 79–121). New Delhi: Indian Council of Philosophical Research.

Gupta, A. (1982). Truth and Paradox. Journal of Philosophical Logic, 11(1), 1–60.

Gupta, A., Belnap, N. (1993). The Revision Theory of Truth. Cambridge, Mass.: The MIT Press.

Gupta, A., Martin, R. L. (1984). Fixed Point Theorem for Weak Kleene Valuation Scheme. Journal of Philosophical Logic, 13(2), 131–135.

Kirkham, R. L. (1992). Theories of Truth. A Critical Introduction. Cambridge, Mass.: The MIT Press.

Koons, R. C. (1992). Paradoxes of Belief and Strategic Rationality. Cambridge: Cambridge University Press.

Kripke, S. (1975). Outline of a Theory of Truth. Journal of Philosophy, 72(19), 690–716.

Leitgeb, H. (2005). What Truth Depends On. Journal of Philosophical Logic, 34(2), 155–192.

Peirce, Ch. S. (1997). Wybór pism semiotycznych [Selected Writings on Semiotics]. Warszawa: Znak-Język-Rzeczywistość, Polskie Towarzystwo Semiotyczne.

Simmons, K. (2018). Contextual Theories of Truth and Paradox. W: M. Glanzberg (Red.), The Oxford Habdbook of Truth (s. 755–786). Oxford: OUP.

Skyrms, B. (1984). Intensional Aspects of Semantical Self-Reference. W: R. L. Mar¬tin (Red.), Recent Essays on Truth and the Liar Paradox (s. 119–131). Oxford: Clarendon Press.

Tworak, Z. (2009). Współczesne teorie prawdy [Modern Theories of Truth]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.